…του Νίκου Αγαθαγγελίδη
«Να είσαι περήφανος για το παιδί σου για αυτό που είναι και όχι για αυτό που θα
ήθελες να είναι».
Ο Carl G. Jung (ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και εισηγητής της σχολής της αναλυτικής
ψυχολογίας) υποστήριξε ότι «το πιο βαρύ φορτίο που βαραίνει τους ώμους των
παιδιών, είναι η ζωή που δεν έζησαν οι γονείς τους».
Πολλοί γονείς, όταν κοιτάζουν τα παιδιά τους, δε βλέπουν άτομα με διαφορετικά
χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα και δεξιότητες, αλλά μικρογραφίες των εαυτών τους. Ως
εκ τούτου, κατευθύνουν το παιδί στο τάδε ή στο δείνα αντικείμενο, χωρίς να νοιάζονται
στο τι θέλει εκείνο πραγματικά. Μοναδικός γνώμονάς αποτελεί το τι αρέσει στους
ίδιους και ο λόγος που το κάνουν αυτό, είναι γιατί υποσυνείδητα επιθυμούν να
γεμίσουν τα δικά τους κενά, ζώντας εμμέσως τη ζωή του παιδιού τους. Αδυνατούν να
κατανοήσουν ότι τα παιδιά προήλθαν μεν από αυτούς, μολαταύτα, δεν αποτελούν το
νεότερο αντικαθρέφτισμά τους.
Τι αντίκτυπο μπορεί να έχει αυτό, όμως, στην ψυχολογία ενός παιδιού; Η παιδική
ηλικία είναι κρίσιμη, μιας και εκεί διαμορφώνεται η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας.
Είναι αναπόφευκτο, λοιπόν, το παιδί να διχαστεί ανάμεσα σε αυτό που θέλει εκείνο και
σε αυτό που ορίζουν οι γονείς του και το χαρακτηρίζουν ως «το σωστό». Όλα τα παιδιά
θέλουν να ικανοποιούν τους γονείς τους και να λαμβάνουν τον θαυμασμό τους. Ένα
επικριτικό βλέμμα, ένα κακεντρεχές σχόλιο, ένας μορφασμός είναι αρκετά για να τα
πληγώσει βαθιά.
Είναι σημαντικό οι γονείς να μην προκαλούν εσωτερικό διχασμό στο παιδί τους,
καθώς το παιδί δεν μπορεί να καταλάβει γιατί συμβαίνει και υποσυνείδητα ενοχοποιεί
τον εαυτό του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το διακύβευμα έχει να κάνει με τις
επιδόσεις του στο σχολείο (ή και λοιπές δραστηριότητες). Είναι λογικό ένας γονιός να
θέλει το παιδί του να παίρνει καλούς βαθμούς, ωστόσο, δε πρέπει να ξεχνάει ότι
σημαντικότερο ρόλο παίζει η μόρφωση αυτή καθαυτή και η κοινωνικοποίηση του
παιδιού, συναναστρεφόμενο με άτομα της ηλικίας του. Σε περίπτωση που ο σκοπός του
σχολείου περιορίζεται μονάχα στην βαθμολογία, το σχολείο καταλήγει ψυχαναγκασμός.
Τόσο για το παιδί όσο και για τον γονέα.
Και, φυσικά, υπάρχει πάντα το ζήτημα της σύγκρισης. «Ο Γιωργάκης πήρε καλύτερους βαθμούς από εσένα», «Εγώ στην ηλικία σου ήμουν ο καλύτερος μαθητής», «Τι πάει να πει δύσκολο μάθημα; Η Μαρία πήρε άριστα». Πόσα και πόσα παιδιά δεν έχουν ακούσει αυτές τις φράσεις σε διάφορες εκδοχές και εντάσεις; Το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο. Το παιδί χάνει τον αυτοσεβασμό του, την αυτοπεποίθησή του και αποκτά ανασφάλειες. Ποιος είπε ότι το bullying ξεκινά και τελειώνει στο προαύλιο ενός σχολείου; Ένα παιδί μεγαλωμένο σε ένα τέτοιο καθεστώς, δε θα είναι παράξενο αν εξελιχθεί σε έναν ενήλικα με απωθημένα και ψυχολογικά κενά.
Το οξύμωρο είναι ότι ένας γονιός που δείχνει περιφρόνηση για τα επιτεύγματα και –πάνω απ’ όλα– την προσωπικότητα του παιδιού του, απαιτεί να δει τον απόλυτο σεβασμό στα μάτια του. Σε περίπτωση, μάλιστα, που δε συμβεί αυτό, πληγώνεται ανεπανόρθωτα (ακόμα και αν δεν το παραδεχθεί ανοιχτά).
Μια από τις προκλήσεις του σωστού γονιού είναι να ακούει και να κατανοεί τις ανάγκες, τις δυνατότητες και τα θέλω του παιδιού του. Το παιδί δεν έχει ανάγκη κάποιον τραμπούκο με το προσωπείο του γονιού, αλλά από έναν γονέα που θα το βοηθήσει να γνωρίσει τον εαυτό του, ώστε, με την πάροδο των χρόνων, να εξελιχθεί σε έναν ευτυχισμένο και ισορροπημένο ενήλικα.
Κυρία, Κυρία! Να πω; 