Αγαπητό ημερολόγιο,
ο Σεπτέμβρης σχεδόν τελειώνει και μέσα στον προγραμματισμό των πρώτων ημερών, βασικό ρόλο παίζει φυσικά και η πρώτη συνάντηση με τους γονείς. Μία συνάντηση που, χωρίς οδηγίες-κανόνες, δε θα είχε τέτοια αξία, ώστε να χτιστεί εξαρχής συνεργασία των βασικότερων ενηλίκων στην καθημερινότητα ενός παιδιού! #δάσκαλοι #γονείς
Για μια τέτοια συνεργασία, αφενός συμφωνούν οι δύο πλευρές πως δεν είναι αντίπαλες ομάδες, αλλά «συμπαίκτες» της ίδιας ομάδας και αφετέρου στηρίζουν τη σύμπραξή τους σε βασικούς κανόνες και όχι σε προσωπικούς κανόνες και συμφέροντα.
Οι 10 οδηγίες
Έτσι, σημειώνουμε 10 οδηγίες για τη σχέση εκπαιδευτικών – γονέων, οι οποίες είναι γενικές και απευθύνονται σε κάθε τάξη του δημοτικού, φυσικά με παραλλαγές, ανάλογα την ηλικία και τις ιδιαιτερότητες κάθε τμήματος.
Οδηγία #1
Απευθυνόμαστε στους γονείς, λέγοντάς τους πως δε χρειάζεται άγχος, καθώς θα υπάρχει πάντα καθοδήγηση από εμάς (τους εκπαιδευτικούς). Αναφέρουμε λίγα στοιχεία για εμάς, το γνωστό «ποιοι είμαστε», ώστε να αισθανθούν και εκείνοι πως μας γνωρίζουν, όπως τις σπουδές μας, την εμπειρία μας και ό,τι άλλο θα θέλαμε να ξέρουν για εμάς. Διευκρινίζουμε πως, μιας και κανείς δεν είναι αλάνθαστος, έτσι κι εμείς δεν είμαστε αυθεντία και φυσικά κάνουμε λάθη, όμως όχι σκόπιμα. Προσπαθούμε να γινόμαστε καλύτεροι μέσα από τα λάθη μας, δεχόμαστε παράπονα, όμως όχι υποδείξεις. Είμαστε δεκτικοί σε συνεργασία μέσα από καθορισμένες συναντήσεις.
Οδηγία #2
Τους λέμε να ξεχάσουν πώς έμαθαν εκείνοι στο σχολείο, καθώς η ύλη είναι σίγουρα διαφορετική, η κοινωνία το ίδιο και γενικά τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Από τη μία οι απαιτήσεις είναι περισσότερες ακόμα και από τους μαθητές μικρών τάξεων, από την άλλη τα ερεθίσματα έχουν αυξηθεί σε ποσότητα αλλά και ποικιλία. Να μην ξεχάσουμε φυσικά πως οι μαθητές έχουν πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο καθημερινός ελεύθερος χρόνος, αλλά και οι κρίσεις (οικονομική, κοινωνική, υγειονομική) επηρεάζουν την όλη κατάσταση, οπότε οι ρυθμοί είναι πολύ διαφορετικοί από τα χρόνια της δικής τους μαθητικής ζωής.
Οδηγία #3
Προτρέπουμε τους γονείς να έρχονται στις συγκεντρώσεις γονέων, καθώς, παρόλο που είναι λίγο χρονοβόρες, πρόκειται για σημαντικότατο χρόνο, αφιερωμένο στα παιδιά. Πέρα από το να μαθαίνουν για τη μαθησιακή εξέλιξη των παιδιών τους, θα γίνονται ουσιαστικές συζητήσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνουν επίσης κοινές δυσκολίες και χαρές (και των γονιών και των μαθητών), με συνέπεια το δέσιμο της ομάδας (πάλι και των γονιών και των μαθητών!). Επίσης, θα υπάρχει πνεύμα συνεργασίας και κατανόησης και η παρακολούθηση των μαθητών θα είναι «διπλή».
Οδηγία #4
Χαρά, περηφάνια και επιβράβευση είναι τα βασικά συστατικά που καλό είναι να δείχνουν οι γονείς! Μέσα σε μια τάξη υπάρχει πάντα διαφορετικότητα πολλών ειδών. Ο/Η κάθε μαθητής / -τρια έχει ξεχωριστό χαρακτήρα, άλλο τρόπο και χρόνο μάθησης, διαφορετικές προτιμήσεις και άλλες δεξιότητες. Αυτό δε σημαίνει πως ένας καλός μαθητής είναι καλός σε όλα και ένας όχι τόσο κακός, το ίδιο και στα υπόλοιπα. Και όταν λέμε «όλα» και «υπόλοιπα», δεν εννοούμε μόνο τα μαθήματα, αλλά και όπως προείπαμε, τον χαρακτήρα και τις δεξιότητες που κατέχει. Έτσι, όπως και να τα πηγαίνουν στα μαθήματα, σίγουρα θα πρέπει να νιώθουν πως οι γονείς τους πιστεύουν σε αυτά, ώστε να αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή τους και οι μαθητές. Επιπρόσθετα, το σχολείο δεν ταυτίζεται με τη ζωή και πρέπει να κατανοηθεί η αξία της προσπάθειας και του «δεν πειράζει», να μην κατηγορείται το παιδί για τα λάθη του και να μη συγκρίνεται με αδέρφια / συμμαθητές / συνομήλικους. Εκτός των άλλων, έτσι θα αποφευχθούν εκφράσεις θυμού και αίσθηση κατωτερότητας.
Οδηγία #5
Η μελέτη των μαθημάτων θα πρέπει να γίνεται κάθε μέρα την ίδια ώρα και στον ίδιο χώρο – συνήθως μετά το μεσημεριανό φαγητό και στο δωμάτιό τους. Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές θα έχουν ρουτίνα στο διάβασμά τους, θα αισθάνονται οργανωμένοι, θα συνηθίσουν να διαβάζουν έτσι και μελλοντικά θα το κάνουν από μόνοι τους. Έτσι, θα χτιστεί ακόμα ένας κανόνας στην καθημερινότητά τους, θα ανεξαρτητοποιηθούν πιο γρήγορα και θα νιώθουν ασφάλεια. Καλό είναι να μη γίνεται τίποτα γύρω τους, όπως δουλειές του σπιτιού με φασαρία ή κίνηση (π.χ. πλύσιμο πιάτων, σκούπισμα), αλλά να βρίσκονται σε ήσυχο περιβάλλον και να μην έχουν περισπασμούς.
Οδηγία #6
Όσα μπορεί να κάνει το παιδί μόνο του, πρέπει να τα κάνει μόνο του. Όσο μεγαλώνει και πάει σε επόμενη τάξη στο σχολείο, τόσο λιγότερη καθοδήγηση θα πρέπει να χρειάζεται από γονείς / δασκάλους / άλλους ενήλικες, ώστε να αυτονομείται και να νιώθει ικανό να κάνει κάτι. Αυτή η λογική θα επιφέρει πολλά θετικά στοιχεία στον χαρακτήρα των μαθητών, όπως υπευθυνότητα, ανεξαρτησία και κρίση για το πού χρειάζεται ακόμη βοήθεια και πού όχι. Δε θα γίνουν άβουλα πλάσματα, αλλά θα γίνει ενδυνάμωση του συναισθηματικού τους κόσμου, αφού από τις δυσκολίες μαθαίνουμε.
Οδηγία #7
Ο ελεύθερος χρόνος είναι απαραίτητος για τα παιδιά. Πρέπει να υπάρχει προσοχή στις εξωσχολικές δραστηριότητες και τα παιδιά κάποια στιγμή της ημέρας να έχουν την αίσθηση τέλους (της μελέτης, των δραστηριοτήτων) και την ικανοποίηση πως τώρα είναι ελεύθερα να παίξουν, να διασκεδάσουν, να ψυχαγωγηθούν. Θα πρέπει να κάνουν αυτό που πραγματικά θέλουν τα ίδια και όχι αυτό που θέλουν οι γονείς ή η παρέα τους. Επίσης, η εκτόνωση είναι κάτι σημαντικό και επιτυγχάνεται συχνά μέσα από την άθληση ή το παιχνίδι. Έτσι, το παρόν πρέπει να περιέχει εκτόνωση και να μη γίνονται προβολές μόνο στο μέλλον, π.χ. να κάνει δύο ξένες γλώσσες από μικρό επειδή θα τις χρειαστεί για να βρει δουλειά. Η προσπάθεια σε πολλά μέτωπα κουράζει σωματικά και ψυχικά και τα παιδιά αισθάνονται πως δεν τους αρέσει τίποτα, κλείνονται στον εαυτό τους και δεν εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους. Οπότε ελεύθερος χρόνος = εκτόνωση και ευχαρίστηση!
Οδηγία #8
Είναι λάθος το να κατηγορούν τον / τη δάσκαλο / δασκάλα μπροστά στα παιδιά. Όπως είπαμε και στην πρώτη οδηγία, κανείς δεν είναι αυθεντία και αν φέρεται σαν να είναι, καλό είναι να το ξανασκεφτεί. Στην καθημερινή ένταση γίνονται λάθη και ξεφεύγουν πράγματα από όλους τους εκπαιδευτικούς – από μία οξεία στον πίνακα μέχρι κάτι σοβαρό. Καλό είναι να υπάρχει προσωπική συζήτηση και συνεννόηση με τον / την εκπαιδευτικό και να μη βάζουμε τους μαθητές στη λογική πως ο / η εκπαιδευτικός υποβαθμίζεται και ο γονιός αναβαθμίζεται, επειδή τα παιδιά θα μπερδευτούν και θα νιώθουν ανασφάλεια. Άλλωστε οι εκπαιδευτικοί είμαστε το πιο κοντινό πρόσωπο στα παιδιά μετά τους γονείς και κοινός στόχος όλων μας είναι η υποστήριξη των παιδιών!
Οδηγία #9
Χρειάζεται να ξοδεύουν προσωπικό χρόνο με το παιδί τους. Όχι μόνο να του προσφέρουν δώρα, παγωτά, γλυκά, αγαπημένα φαγητά, κούκλες, παιχνίδια, δηλαδή υλικά αγαθά, αλλά και άυλα, όπως χρόνο! Η ισορροπία γνώσης και συναισθημάτων είναι η ιδανικότερη συνταγή για την ψυχική υγεία του παιδιού, μιας και ο ανθρώπινος ρυθμός και η ποιότητα ζωής αποτελούν δύο έννοιες που δε συναντιούνται, αν δεν προσπαθήσουμε. Η ποικιλία ενασχολήσεων μέσα και έξω από το σπίτι αποτελεί την καθημερινότητα που θα έπρεπε να έχει κάθε παιδί, ενώ τα «είμαι εδώ για ‘σένα» και «είσαι ό,τι σημαντικότερο έχω» αποτελούν τις φράσεις που θα έπρεπε να ακούει κάθε παιδί κάθε μέρα.
Οδηγία #10
Τα παιδιά είναι ακόμη παιδιά και έχουν ανάγκη από παιχνίδι. Κάθε πράγμα θα πρέπει να γίνεται στον καιρό του και κανείς να μη βιάζεται να μεγαλώσει το παιδί του (υποκείμενο του να μεγαλώσει: το παιδί). Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που η λέξη «παί-ζω» με τις λέξεις «παι-χνί-δι» και «παι-δί» έχουν την ίδια ρίζα. Το παιχνίδι είναι για τα παιδιά! Έτσι μαθαίνουν τη ζωή! Παιχνίδι δεν είναι μόνο το εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό, αλλά και το διασκεδαστικό (να θυμίσουμε το «σκεδάννυμι»;). Στο συμβολικό παιχνίδι, τα παιδιά μαθαίνουν την κίνηση, την ισορροπία, την κρίση, τη συνεργασία, την ενσυναίσθηση και πολλά ακόμα.
Όταν οι γονείς συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς, γεννιέται το πιο μαγικό αποτέλεσμα στα παιδιά!
Υ.Γ. Σύντομα θα αναφερθούμε και σε κάποιες πιθανές ερωτήσεις γονέων και πώς απαντάμε.
Πηγή: Διαδικτυακή Επιμορφωτική Διημερίδα: «Υποστήριξη νέων εκπαιδευτικών σε παιδαγωγικά και διδακτικά ζητήματα», θέμα: Συνεργασία σχολείου και οικογένειας, ομιλητής: Μανδρίκας Αχιλλέας, ΣΕΕ Εκπαίδευσης για την Αειφορία
Κυρία, Κυρία! Να πω; 